با عرض سلام و ادب محضر استاد پیشکسوت و بزرگوار جناب آقای غزال
بنده از دانشجویان و علاقمندان کلاس پویای شما هستم و همیشه در گیر سوالهای حاشیه ای بودم که ذهنم را درگیر خودش می نماید
1- چرا مقدار مقاومت پایه E ترانزیستورهای قدرت پاور های کامپیوتر در حدود 1 اهم و 0.25 وات است
در حالیکه در پاورهای سویچینگ صنعتی نزدیک همان مقدار ولی با توان 2 الی 3 وات می باشد؟
2- در بیشتر مواقع ، در پاور های کامپیوتر اگر این ترانزیستورهای قدرت آسیب ببینند . مقاومت سالم می ماند. چرا مقاومت در
اینجا خودش را فدا نمی کند تا ترانزیستورها سالم بمانند؟
قدردان زحمات و تلاشهای شما در انتقال دانش و تجربیات هستم
شاگرد و ارادتمند شما بهرامی خواه
درود
ضمن تشکر فراوان بابت حُسن نظر و اغراق سخاوتمندانه شما
سوالات بسیار مفید و ارزشمندی مطرح فرمودی.
گاهی ارزش سوال از ارزش پاسخ‌های صحیح بیشتره ، چراکه فتح بابی برای نکات ضروری و بسیار مهم میشه که در هیچ منبع و ماخذی هم مطرح نشده و سوال شما از این دسته سوالات ارزشمنده.
در خصوص مقاومت مورد اشاره شما مطالبی با عنوان 《 داستان مقاومت داخلی 》 در انجمن تقدیم کردم که کمک زیادی به درک عمقی موضوع میکنه ، لذا علاوه بر پاسخی که تقدیم میکنم ، حتما جستجو و مطالعه فرمایید.
مقاومت‌هایی با اهم ناچیز در بسیاری از بخش‌ها با هدف حفاظت از دستگاه و قطعات و پیشگیری از گسترش عیب پیش بینی میشه که در برندهای معتبر رعایت میشه اما تولیدکنندگان نامعتبر بمنظور کاهش هزینه تولید از آنها استفاده نمیکنن.
مقاومت مورد نظر شما هم غالبا با هدف حفاظتی و یا بمنظور تعدیل جریان برای موازی کردن دو یا چند ترانزیستور استفاده میشه که اطمینان دارم در این خصوص هم اطلاعات کافی و لازم را به تفصیل در انجمن تقدیم کردم.
بخاطر دارم که در مبحث داستان مقاومت داخلی جهت تفهیم موضوع از نحوه آبیاری گلدان استفاده کردم.
بطوریکه اگر بخواهیم برای آبیاری گلدان در محل ثابتی لوله‌کشی کنیم ، چنانچه از لوله بسیار بزرگ مانند شاه لوله یا از لوله باریکی به قطر شلنگ کولر آبی استفاده کنیم ، هیچ تفاوتی از نظر آبیاری نداره .
چون شیری به انتهای لوله نصب میکنیم که بصورت قطره‌ای ، آب کافی را به گلدان برسانیم و از این نظر اختلال و ضعفی وجود نداره.
اما ازآنجاکه بروز حوادث ناهنجار اجتناب ناپذیره لذا پیش‌بینی‌های کافی بابت ناهنجاری‌های احتمالی ضروری است و یکی از تفاوت‌های محصولات معتبر و نامعتبر همینه که بدلیل کاهش هزینه تولید ، این بخش بسیار مهم و ضروری حذف میشه و تا زمانیکه ، حادثه ناهنجاری اتفاق نمیافته ، هیچ خلل و ضعفی هم مشاهده نمیشه.
اما فرض کنید بموجب حوادثی ازجمله پوسیدگی لوله یا بموجب ضربه و یا رانش زمین و امثالهم ، لوله‌کشی در مسیر گلدان بشکنه و آسیب ببینه ، دراینصورت اگر از شاه لوله استفاده کرده باشیم ، آثاری از بنا و ساختمان اطراف گلدان باقی نمیمونه و با فشار و حجم بسیار زیاد آب بکلی نابود میشه .
اما شکستن لوله باریک خسارت بسیار ناچیز و نامحسوسی به اطراف گلدان وارد میکنه.
به همین علت کلیه بخش‌های دستگاه‌های الکترونیکی با یک مقاومت محافظ متناسب با جریان مصرفی سری میشه که میتونه کمتر از یک اهم و بیشتر از ۱۰۰ اهم هم باشه و گاهی بدلیل جریان بسیار زیاد ( مانند ups) از مدار چاپی مارپیچ بعنوان مقاومت بسیار ناچیز استفاده میشه که اشتباها تصور میشه فاقد مقاومت است .
به همین علت پایه تغذیه کلیه آی‌سی‌ها با مقاومت مناسبی سری میشه که با تحلیل معکوس هم پایه آی سی را مشخص میکنه.
یعنی پایه‌ای که با خازنی غالبا الکترولیت موازی و با مقاومت مناسبی سری شده پایه تغدیه آی سی هست .
درخصوص سوال بعدی که چرا از توان‌های متفاوتی برای مقاومت‌های محافظ استفاده میشه ، یعنی چرا مقاومت محافظ در بخش هایی با توان ناچیز و در بخش‌هایی با توان بالا استفاده میشه؟
در همان مثال گلدان فرض کنید اگر بجای یک گلدان ، بخواهیم یکصد گلدان را آبیاری کنیم .
در اینصورت درسته هر گلدان نیاز به آبیاری قطره‌ای داره ، اما برای آبیاری یکصد گلدان نیاز به فشار آب کافی هم داریم تا جریان آب کم نیاره و قادر به آبیاری کلیه گلدان‌ها باشه .
بنابرین دو راه داریم .
یا باید از لوله گشادتری استفاده کنیم ، یعنی از مقاومت با اهم کمتری استفاده کنیم که جریان آب بیشتری قابل دریافت باشه.
یا از همان لوله باریک اما با فشار آب بیشتری استفاده کنیم یعنی آب لوله را از منبع آبی که ارتفاع بیشتری داره تامین کنیم تا فشار و سرعت بیشتری به آب بده و بتونیم جریان کافی را برای گلدان‌ها دریافت کنیم.
دراینصورت با مشکلی مواجه میشیم که فشار زیاد آب موجب ترکیدن لوله میشه و بناگزیر باید همان لوله باریک دارای جداره و یا گوشت ضخیمی باشه تا بتونه در قبال فشار زیاد دوام بیاره و نترکه.
لذا لوله‌های مختلفی تولید میشه که برخی از آنها لوله فشار ضعیف و برخی متوسط و برخی از آنها لوله فشار قوی هستند و ازآنجاکه قطر سوراخ داخل همگی این سه نوع لوله یکسانه و لذا اهم یکسانی دارن مثلا همگی یک اهمی هستن ، لذا از نظر میزان انتقال آب تفاوتی ندارن ، اما از حیث تحمل فشار متفاوتند و لذا لوله فشار قوی در جاهایی استفاده میشه که باید فشار زیادی تحمل کنه.
و اینجاست که بجای یک اهم نیم وات باید از مقاومت یک اهم 4 وات یا قویتر در مصارف صنعتی یا هر جایی که جریان بیشتری نیاز داره ، استفاده کنیم.
بنابمراتب نکته بسیار مهمی که از مطالب مطروحه قابل استنتاج است و غالبا رعایت نمیشه و زیان و خسارت قابل توجهی به دستگاه‌ها وارد میکنه ، رعایت توان مقاومت محافظ است بطوریکه گاها تعمیرکار بجای یک اهم نیم وات که سوخته از یک اهمی که توان بالاتری داره مثلا از یک اهم 3 وات استفاده میکنه که بسادگی نسوزه و تصور میکنه عمرش بیشتر میشه ولی در صورت بروز حادثه ناهنجار ، هر قطعه‌ای باباش درمیاد ولی مقاومت محافظ همچنان سالمه و داره همه جا رو میسوزونه.
لذا این روش بسیار غیر علمی و ناصحیح است و اگر قادر به تفهیم مطالب فوق شده باشم باید بتوانید پاسخ بدهید .
چرا نباید از مقاومت محافظ با توان بالاتر از مقدار اصلی استفاده کنیم؟
سپاس
