آموزشی: تاپیک معرفی انواع تستر یا دستگاه ها و لوازم الکترونیکی

mohammadtak · 2015-03-10

با سلام خدمت تمام استادان و همکاران عزیز از این به بعد لطفا معرفی یا توضیح درباره تسترها و یا دستگاه ها و لوازم الکترونیک را در این تاپیک به اشتراک بگذاریم موفق باشید

mohammadtak · 2015-03-10

[h=1]اسیلوسکوپ چیست ؟[/h]
اسیلوسکوپ ( انگلیسی Oscilloscope ) که در گذشته اسیلوگراف نیز نامیده می شده است و با نام اسکوپ (Scope ) نیز در بین فعالان و بازاریان عرصه الکترونیک شناخته می شود یا گاها به اختصار با حروف CRO (اسیلوسکوپ اشعه کاتدی) یا DSO نیز نمایش داده می شود ، یک ابزار آزمایشگاه الکترونیک است که برای مشاهده تغییرات ولتاژ سیگنال ها به کار می رود که در اغلب کاربرد ها میزان ولتاژ سیگنال به صورت نموداری بر حسب زمان نمایش داده می شود. سیگنال های غیر الکتریکی مانند صدا ، لرزش و شدت نور و …. نیز می توانند به حالت الکترونیکی تبدیل شوند و بر روی اسیلوسکوپ نمایش داده شوند.
اسیلوسکوپ ها برای مشاهده تغییرات سیگنال در زمان به کار برده می شوند که اغلب به صورت گراف پیوسته ای بر روی واحد های مشخص شده از نظر مقیاس نمایش داده می شوند. از روی شکل موج سیگنال ها که بر روی اسیلوسکوپ نمایش داده می شود می توان اطلاعاتی مانند دامنه ، طول موج ، فرکانس ، زمان بالارفتن و پایین آمدن موج و میزان اعوچاج امواج را مشاهده و محاسبه نمود که برای محاسبه این کمیت ها باید بر اساس واحد های مدرج روی صفحه و ضرایب سلکتور های اسیلوسکوپ اقدام نمایید.
اسیلوسکوپ های حافظه دار امکان ذخیره و بازبینی سیگنال ها را فراهم می کنند که به شما کمک می کند تا سیگنال های فرکانس بالا را با دقت بیشتری تحلیل نمایید.
اسیلوسکوپ ها در مراکز علمی ، پزشکی ، مهندسی و صنایع ارتباطی و نظامی کاربرد دارند. معمولا اسیلوسکوپ های معمولی و با کاربرد عمومی برای تعمیر و رفع عیب دستگاه های الکترونیکی و در آزمایشگاه ها استفاده می شوند اما اسیلوسکوپ های مخصوص ممکن است برای بررسی سیستم احتراق خودرو یا نمایش ضربان قلب ( الکتروکاردیوگرافی ) استفاده شوند.
قبل از اینکه الکترونیک دیجیتال فراگیر شود ، اسیلوسکوپ ها از نمایشگر های CRT : Cathode Ray Tube برای نمایش سیگنال ها و آمپلی فایر های خطی برای پردازش سیگنال ها استفاده می نمودند که CRO به این دست اسیلوسکوپ ها اشاره می نماید.CRO های بعد از فراگیر شدن الکترونیک دیجیتال ، جای خود را به اسیلوسکوپ های حافظه دیجیتال دادند که دارای صفحه نمایش های LCD یا LED باریک و مبدل های آنالوگ به دیجیتال سریع و پردازنده سیگنال دیجیتال (DSP) هستند.از آنجا که قیمت اسیلوسکوپ های دیجیتال گرانتر از نوع CRT است ، اسیلوسکوپ های دیجیتالی نیز وجود دارند که برای ارزانتر شدن قیمت بدون نمایشگر داخلی ارائه می شوند و این دستگاه ها که دیجیتایزر Digitiser نامیده می شوند به یک کامپیوتر متصل می شوند و سیگنال ها بواسطه کامپیوتر پردازش و نمایش داده می شود.
اسیلوسکوپ ها کاربرد های گسترده ای در علم الکترونیک دارند و ابزاری بسیار کاربردی در رفع عیب و اندازه گیری اغلب مدارهای الکترونیکی علی الخصوص مدار های الکترونیکی فرکانس بالا هستند. یکی از مهم ترین پارامتر های یک اسیلوسکوپ فرکانس کاری اسکوپ و سرعت نمونه برداری آن است که در هنگام خرید حتما باید به این پارامتر توجه نمود و اسیلوسکوپ ها از چند مگاهرتز تا چند گیگاهرتز وجود دارند که هرچه فرکانس بالاتر می رود کاربرد ها محدود تر و حرفه ای تر می شود و قیمت اسیلوسکوپ نیز به شدت به این پارامتر بستگی دارد و باعث شده تا محدوده قیمت اسیلوسکوپ ها از چند صد هزارتومان تا چند صد میلیون گسترده باشد.

mohammadtak · 2015-03-10

[h=1]کف چین ابزار الکترونیک[/h]

کف چین ( به انگلیسی : Diagonal Cutter ) ابزاری است برای چیدن سیم ها که در صعتی الکترونیک این ابزار با شکل های متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرد. تفاوت عمده کف چین های الکترونیک با سیم چین ها ، این است که کف چین ها معمولا در قیاس با سیم چین ها ، در قسمت تیغه دارای یک سمت تقریبا تخت هستند که باعث می شود بتوان به کمک طرف تخت کف چین ها ، پایه های اضافی قطعات مونتاژ شده روی برد های الکترونیکی را از پایین ترین قسمت ممکن ، چید در حالی که تیغه سیم چین ها معمولا از دو سمت شیب دار هستند و باعث می شود تا چیدن پایه ی قطعات از کف ، با سختی همراه باشد. همچنین دسته کف چین ها معمولا به گونه ایست که در حالی که تیغه کف چین کاملا به برد چسبیده است ، دسته فاصله قابل توجهی از برد داشته باشد تا دست اپراتور به برد کشیده نشود و به سادگی بتواند کار چیدن پایه ها را با بالاترین کیفیت ممکن انجام دهد.
کف چین های شناخته شده در بازار اغلب همانند کف چین نشان داده شده در تصویر هستند ، اما کف چین ها در اشکال و ابعاد مختلفی در دسترس هستند و هر یک برای کاربرد خاصی می توانند بالاترین راندمان را داشته باشند.
برخی از افراد برای چیدن پایه های قطعات از ابزار هایی مانند ناخن گیر استفاده می کنند که باعث پرت شدن اضافی پایه ها در فضا می شود اما به کمک دستگاه کف چین برد الکترونیکی پرتاب قسمت های چیده شده به کمترین مقدار ممکن می رسد علاوه بر این ، استفاده از این ابزار باعث افزایش سرعت و کاهش خستگی اپراتور می شود.

mohammadtak · 2015-03-10

[h=3]کلمپ متر چیست؟[/h]

همانطور که می دانید برای اندازه گیری جریان در مدار های الکتریکی باید آمپر متر را با بار سری نمود و این به این معنی است که باید سیم حامل جریان را قطع نمود و آمپر متر را در مسیر عبور جریان قرار داد ، در بعضی موارد امکان سری شدن آمپر متر وجود ندارد و نمی توان سیم حامل جریان را قطع نمود ، در این گونه موارد از کلمپ متر استفاده می شود که در بازار به کلمپ نیز معروف است.
کلمپ متر یا کلمپ چیست ؟
کلمپ یا کلمپ متر در یک انبرک است که در اغلب موارد دارای یک یا دو فک متحرک است ، اغلب کلمپ متر های رایج یک شاسی دارند که با فشار دادن این شاسی دهانه کلمپ باز شده و سیم حامل جریان در بین دو فک کلمپ قرار می گیرد. پس از از قرار گرفتن سیم حامل جریان در کلمپ و بسته شدن کامل فک های کلمپ می توانید جریان عبوری از سیم حامل جریان را مشاهده نمایید.
فک کلمپ متر ها در حقیقت دارای یک هسته ( معمولا آهنی یا فریتی ) است که با بسته شدن فک ها تشکیل یک حلقه بسته می دهد و میدان مغناطیسی اطراف سیم حامل جریان که ناشی از جریان الکترون ها در سیم است ، در این حلقه القا شده و بدینوسیله تشخیص می دهند که جریان عبور از سیم چه میزان است. بنابراین رعایت نکات زیر در هنگام استفاده از کلمپ ضروری است.

دقت فرمایید که هیچ گاه دو یا چند سیم یا کابل های چند رشته ای را در دهانه کلمپ قرار ندهید. زیرا بر اساس میزان جریان و جهت جریان ، بر میدان اطراف سیم مورد نظر شما تاثیر کاهشی یا افزایشی می گذارند. معمولا کابل های حامل فاز و نول در صورت قرار گرفتن در داخل کلمپ در صورت وجود نداشتن نشتی جریان ، عددی نزدیک به صفر را نمایش می دهند.
دقت فرمایید دهانه کلمپ باز نماند زیرا در صورتی که فک های کلمپ به هم نرسند ، حلقه بسته تشکیل نمی شود و کلمپ جریان کمتری را به شما نشان می دهد.

کلمپ متر ها تنها می توانند جریان عبوری از سیم و پارامتر های مربوط به جریان را به شما نشان دهند. اغلب کلمپ های موجود در بازار فقط جریان AC را نمایش می دهند و به علت استفاده از ترانس جریان ( CT ) نمی توانند جریان DC را نمایش دهند ، البته این به معنی عدم وجود کلمپ متر های DC نیست ، اما کلمپ مترهای DC و AC معمولا قیمت بالاتری نسبت به کلمپ متر های AC دارند. پس در هنگام خرید کلمپ به این نکته توجه فرمایید که کلمپ شما چه نوع جریانی را اندازه گیری می کند.
کلمپ های DC معمولا از اثر هال برای اندازه گیری جریان درون حلقه استفاده می نمایند ، سنسور های اثر هال ( Hall Effect ) بر خلاف ترانس های جریان ( CT ) هم جریان های AC و هم جریان های DC را می توانند اندازه گیری نمایند. این نوع کلمپ ها ، دارای دقت بیشتری نسبت به کلمپ های ترانسی هستند.
کلمپ متر ها انواع گوناگونی دارند ، بعضی از کلمپ متر ها فقط جریان را اندازه می گیرند ، اما بعضی متفاوت ترند و در کنار کلمپ جریان ، همانند مولتی متر های معمولی دارای پراب هایی برای اندازه گیری ولتاژ ، مقاومت ، دما و … نیز هستند. اما در نظر داشته باشید با استفاده از قسمت کلمپ یک کلمپ متر نمی توانید ولتاژ را اندازه گیری نمایید.
در صورتی که قصد خرید کلمپ متر دارید سعی کنید کلمپ متر های مرغوب تهیه نمایید و حتما در هنگام خرید دقت مورد نظرتان را تست نمایید زیرا برخی کلمپ متر ها که قیمت ارزانتری دارند ، دقت پایینی دارند و نمی توانند جریان های کم را به شما نشان دهند و در صورتی که شما به دقت بالایی برای اندازه گیری جریان نیاز دارید ممکن است نتوانید از کلمپ مترتان به خوبی استفاده نمایید.

mohammadtak · 2015-03-10

مولتی متر
اکنون به مبحث بسیار مهم تست قطعات می رسیم . قبل از اینکه چگونگی تست هر قطعه را شرح دهیم باید دستگاه " مولتی متر " را به شما معرفی کنیم . مولتی متر که به شکل زیر است دستگاهی است که می توان ظرفیت المان های الکترونیکی را با آن اندازه گرفت و یا ازصحت و سلامت آن ها مطلع شد .
این وسیله که وسیله اندازه گیری ولتاژ و جریان نیز می باشد همانطور که در بالا مشاهده می شود ، یک پیچ سلکتور دارد که می توان واحدها ، حدود و رنج های مختلفی را انتخاب نمود . برای تست کردن هر قطعه باید واحد و رنج درست را انتخاب کرد . رنج های موجود روی اکثر مولتی مترها به شکل زیر است :
1.رنج اهمی با علامت Ω یا Ohm برای تست مقاومت
2.رنج فاراد با علامت CX یا F برای تست خازن
3.رنج دیود-بازر با علامت برای تست دیود-ترانزیستور-قطع و وصل بودن مسیر و ...
4.رنج ولتاژ DC با علامت VDCبرای اندازه گیری ولتاژ DC
5.رنج ولتاژ AC با علامت VAC یاV~ برای اندازه گیری ولتاژ متناوب
6. رنج جریان DC با علامتADCبرای اندازه گیری جریان مستقیم
7.رنج جریا AC با علامت A~ یا AAC برای اندازه گیری جریان متناوب
اکنون برای تست کردن قطعات احتیاج به دو پراب ( Probe ) مثبت و منفی داریم تا بتوانیم بر پایه های قطعات اتصال دهیم و آن ها را تست کرده یا میزان آن ها را اندازه گیری کنیم . پراب های مولتی مترها اکثرا به دو رنگ قرمز و مشکی ( مثبت ومنفی ) هستند که به شکل زیر می باشند :
پراب مشکی همیشه در قسمت Com روی دستگاه می خورد و پراب قرمز را باید متناوب با قطعه و واحدی که می خواهیم اندازه بگیریم به دستگاه متصل کنیم .

اکنون که تا حدودی با مولتی متر آشنا شدیم ، می توانیم تست کردن قطعات را آغاز کنیم :
1. مقاومت :
سلکتور مولتی متر را روی رنج اهمی ( Ω ) قرار می دهیم . این رنج معمولا دارای اعداد 2M , 200K , 20 K , 2 K , 200 و 20M است . اگر ظرفیت مقاومت را بدانیم رنج مناسب را انتخاب نموده یعنی اگر زیر 200 اهم بود رنج 200 ، اگر بین 200 اهم تا 2KΩ بود رنج 2K و به همین ترتیب همیشه یک عدد بالاتر از ظرفیت مورد نظر را نتخاب می کنیم . دو پراب مولتی متر را به دو سر مقاومت وصل می کنیم ، عدد دیده شده با پیشوند همان رنج ظرفیت مقاومت ماست یعنی اگر در اهم هستیم عدد دیده شده به اهم ، اگر در کیلو اهم هستیم عدد دیده شده در کیلو اهم و اگر در مگا اهم هستیم عدد دیده شده در مگا اهم است . حال اگر ظرفیت قطعه را ندانیم و بخواهیم با اندازه گیری با مولتی متر به دست آوریم از کمترین رنج یعنی 200 شروع به تست کرده و دو پراب مولتی متر را به دو پایه مقاومت متصل می کنیم اگر عددی در صفحه مولتی متر دیده نشد یک رنج بالا می رویم و آنقدر این کار را ادامه می دهیم تا در یکی از رنج ها روی صفحه مولتی متر عدد دیده شود به این ترتیب ظرفیت آن را تعیین می کنیم .
این نحوه تست کردن برای تمامی انواع مقاومت صدق می کند یعنی چه برای تست مقاومت در الکترونیک عمومی و چه در زمینه گوشی های تلفن همراه ، اما نکته ای که نباید فراموش شود :
برای اندازه گیری ظرفیت، قطعه را باید از مدار خارج کنیم
در توضیح این نکته به مثال زیر دقت کنید :
فرض کنید که مقاومت R1 در آرایش زیر در مدار قرار گرفته و شما می خواهید ظرفیت آن را اندازه گیری کنید :
اما عددی که روی مولتی متر می بینید ظرفیت R1 نیست بلکه ظرفیت مقاومتی است که از آن دو نقطه دیده می شود یعنی R1 موازی با ( R3+R2 ) که ظرفیتی است از R1 کمتر و ممکن است شما را دچار اشتباه کند . پس همیشه برای اندازه گیری ظرفیت یک قطعه آن را از مدار خارج می کنیم و سپس اندازه گیری می نماییم .
2. خازن :

خازن غیر الکترولیت : برای اندازه گیری ظرفیت خازن غیر الکترولیت با مولتی متر، محلی برای این کار در نظر گرفته شده است . به شکل زیر :

که در این صورت پایه های خازن را در آن محل اتصال می دهیم یا که از آن کانکتور دو سیم بیرون کشیده و مثل پراب ها به پایه های خازن اتصال می دهیم و مطابق آنچه که برای مقاومت گفته شد ، اگر ظرفیت خازن را بدانیم رنج مناسب را از بین ( 20µ - 2µ - 200n - 20n - 200p ) انتخاب می کنیم و باز عدد دیده شده در مولتی متر با پیشوند همان رنج انتخاب شده است و اگر ظرفیت را ندانیم از کوچکترین رنج یعنی 200p یکی یکی رنج ها را بالا می رویم تا در اولین رنجی که عدد روی صفحه مولتی متر دیدیم ، ظرفیت را می خوانیم و باز هم ذکر این نکته لازم است که به هیچ وجه ظرفیت قطعه را در مدار اندازه گیری نمی کنیم و قطعه را از مدار خارج کرده ، سپس این کار را انجام می دهیم .

خازن الکترولیت : معمولا مولتی مترها توانایی اندازه گیری ظرفیت خازن های الکترولیت را ندارند و از مولتی متر می توان فقط جهت تست سالم بودن قطعه استفاده کرد . بدین ترتیب که مولتی متر را روی رنج دیود - بازر ( ) قرار داده دو پراب مولتی متر را به دو سر خازن متصل می کنیم ، که بوق لحظه ای شنیده می شود و اگر جای پراب ها را بر عکس کنیم دوباره بوق لحظه ای شنیده می شود و فورا قطع می گردد . در صورت خرابی این قطعه بوق یکسره شنیده خواهد شد و یا اصلا بوق لحظه ای نمی شنویم . فقط ذکر این نکته لازم است که اگر پراب ها را به دو سر خازن الکترولیت متصل کرده و بوق نشنیدید ، ابتدا جای دو پراب را عوض کنید ، باز هم اگر هیچ عکس العملی نشان داده نشد خازن سوخته است و گرنه سالم است .

خازن های الکترولیت یاتانتالیم (TA) در گوشی های تلفن همراه بیشتر در بخش های شارژ- آنتن و تغذیه دیده می شوند و کار اصلی آن ها تطبیق ولتاژ دو تست است .
3.سلف ( سیم پیچ ) :
اکثر مولتی مترها ، هانری متر ندارند و نمی توان ظرفیت سلف را با آن ها اندازه گیری کرد، فقط می توان از سلامت قطعه با خبر شد . سلف سالم روی رنج دیود - بازر وقتی پراب ها به دو سر آن متصل می شود ، مولتی متر بوق یکسره می زند و در غیر این صورت سلف سوخته است . شایان ذکر است که سالم بودن سلف را می توان روی برد و در مدار تست کرد . البته یک نکته مهم این است که بعضی از سلف ها مثلا سلف مسیرنور گوشی N70 ممکن است وقتی که تست می شوند سالم نشان داده شوند ، اما ظرفیت آن ها دچار تغییر شده باشد . در همین مورد خاص اگر ظرفیت این سلف تغییر کند نور LCD کم می شود اما وقتی با مولتی متر تست می شود ، بوق یکسره بزند و به ظاهر سالم باشد . در این صورت فقط این آثار را می توان از روی نقشه و با بررسی مسیرها چک کرد .
4. تست مسیر از روی نقشه :
یکی از مهم ترین تست ها در تعمیرات گوشی های تلفن همراه ، تست مسیرها و پیدا کردن نقاط قطع شده است . فرض کنید که روی نقشه و برد قطعات به صورت زیر باشند :
در این صورت برای تست وصل بودن مسیر و مطمئن شدن از این موضوع باید یک پراب مولتی متر را روی یکی از پایه های یکی از این سه قطعه مثلا R1 گذاشته با پراب دیگر به پایه های دو قطعه دیگر بزنیم . باید روی یکی از پایه های هر دو قطعه بوق یکسره بشنویم ، اگر در هر دو قطعه بوق نداشتیم پراب را عوض کرده و دوباره تست می کنیم . باز هم اگر در هر دو بوق نداشتیم و یا در یکی بوق نداشتیم ، قسمتی از مسیر قطع است که آن را سیم کشی می کنیم . در کل باید به یکی از دو سر هر دو قطعه بوق ممتد داشته باشیم . به هر کدام که بوق نداشتیم آن را با سیم به محل اتصال وصل می کنیم .
5. دیود :
روی رنج دیود- بازر دو پراب را به دو سر دیود وصل می کنیم . اگر روی صفحه مولتی متر عددی ظاهر نشد ، جای پراب ها را عوض می کنیم که درصورت سالم بودن قطعه باید عددی دیده شود که امپدانس دیده شده دردو سر دیود است . پس درکل دیود باید از یک جهت عدد نشان دهد اما از جهت دیگر نه و در غیر این صورت یعنی اگر از هر دو جهت عدد نشان دهد یا عدد نشان ندهد و یا بوق بزند دیود خراب است و این تست در مورد دیود معمولی ، دیود زنر و LED مانندهم میباشد. با این تفاوت که دیود LED در صورت سالم بودن جهتی که عدد نشان می دهد با نور بسیار کمی روشن می شود .
6. ترانزیستور BJT :
برای تست کردن ترانزیستور مولتی متر را روی رنج دیود- بازر قرار می دهیم . یکی از پراب ها را به صورت تصادفی روی یک پایه ترانزیستور قرارداده و پراب دیگر را به پایه های دیگر می زنیم . اگر عددی مشاهده نشد ، جای پایه مشترک را تغییر می دهیم . باز هم اگر روی دو پایه دیگر عدد ندیدیم پراب را عوض می کنیم . آنقدر این کار را انجام می دهیم تا وقتی که پراب را روی یک پایه ثابت نگه می داریم . در صورت اتصال پراب دیگر به هر کدام از پایه هابایدعددی روی صفحه مولتی متر دیده شود . دراین صورت پایه ای که پراب روی آن ثابت مانده پایه بیس ، پایه ای که عدد کوچکتری نشان می دهد پایه کالکتور و پایه ای که عدد بزرگتر را نشان می دهد پایه امیتر است . حال اگر پراب ثابت مانده روی پایه بیس پراب قرمز یعنی مثبت باشد ، ترانزیستور تیپ منفی یعنی NPN است و اگر پراب ثابت مشکی یعنی منفی باشد ، ترانزیستور تیپ مثبت یعنی PNP است . در صورتی که هر چقدر پراب ها را تغییر داده و جابجا کنیم اما عددی مشاهده نشود و یا بوق یکسره باشد، ترانزیستور سوخته است .
7. تست میکروفن :
برای تست کردن میکروفن گوشی های تلفن همراه مولتی متر را روی تست دیود- بازر قرار داده و پراب ها را از دو جهت به دو پایه میکروفون متصل می کنیم . عددی که روی صفحه مولتی متر دیده می شود ، از یک جهت باید حدود 0.5 تا0.9 و از جهت دیگر باید حدود 1.5 تا 1.9 باشد . در غیر این صورت میکروفون سوخته است .
8. تست بلندگو ( Speaker ) :
بلندگو یعنی همان قطعه ای که کاربر صدای دریافتی را از طریق آن می شنود . برای تست سالم بودن ابتدا روی رنج دیود بازر پراب ها را به دو سر آن وصل می کنیم که باید بوق یکسره بزند . اگر بوق نزند، بلندگو خراب است اما اگر بوق یکسره زد رنج را تغییر داده روی رنج مقاومتی 200Ω می گذاریم که مقدار اهمی که نشان می دهد باید حدود 25 الی 35 اهم باشد که اگر در این حدود نبود ، بلندگو خراب است .

mohammadtak · 2015-03-10

تستر اتوماتیك قطعات الكترونیكی multitester MX604B

[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]به منظور تست سریع و مطمئن اكثر قطعات الكترونیكی ، میتوانید از تستر خودكار قطعات الكترونیكی MX604B استفاده كنید. این دستگاه به صورت خودكار ، نوع قطعه . ترتیب پایه ها و اطلاعات دیگری از قطعه را نمایش میدهد.فقط كافی است قطعه مورد نظر را به پایه های تست دستگاه متصل كرده و كلید تست را فشار دهید قطعاتی مانند دیود led ترانزیستور معمولی ماسفت جیفت تریستور ترایاك مقاومت خازن سلف و ...
[/FONT]

[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تست ترانزیستور معمولی (نوع ترانزیستور ، ترتیب پایه ها CBE ، بهرهβ ، ولتاژ BE )[/FONT]