عیب یابی خازن
عیب یابی خازنها
هر گاه یک اهم متر را به خازن سالم وصل کنیم باتری داخلی اهم متر از طریق مقاومت سری داخلی اهم متر، خازن را شارژ می کند. در هنگام شارژ چون جریان در مدار برقرار می شود اهم متر منحرف می شود و به آرامی به سمت چپ بر می گردد.
میزان انحراف عقربه به میزان ظرفیت خازن و مقاومت داخلی اهم متر دارد. برای خازنهای بزرگتر از 100nF میزان انحراف بوسیله چشم دیده می شود ولی برای خازنهای کمتر ممکن است این انحراف توسط چشم دیده نشود. در چنین مواقعی با تعویض ترمینالهای اهم متر و به دلیل تخلیه سپس شارژ شدن مجدد خازن این عمل محسوس تر شده و بهتر دیده می شود.
قبل از اقدام به عیب یابی خازنها باید به این نکات توجه کرد:
1. قبل از عیب یابی، حتما خازن باید تخلیه شود( از طریق اتصال کوتاه کردن دو پایه خازن) زیرا ممکن است ولتاژ داخلی و ذخیره شده در خازن زیاد باشد و به دستگاه اهم متر آسیب برساند.
2.خازن هار بر روی مدار نمی توان تست کرد. ابتدا باید آن را از روی مدار جدا سپس تخلیه و بعد آن را مورد آزمایش قرار داد.
3. در مورد خازنهای الکترولیتی باید پلاریته (پایه مثبت و منفی) آن را رعایت کرد.
خازن در مدارهای متناوب( برق شهر)
هر گاه جریان متناوبی به خازن اعمال شود بعلت شارژ و دشارژ دایمی در مدار، جریانی برقرار می شود که این مقدار جریان به دامنه ولتاژ ، ظرفیت خازن و فرکانس موج متناوب بستگی دارد.
مقاومت ظاهری یا عکس العمل خازنی
نسبت ولتاژ دو سر خازن به جریان خازن را مقاومت ظاهری یا عکس العمل خازن می نامند. Xc=Vc/Ic
این رابطه بیانگر قانون اهم برای خازن در مدار AC می باشد.
Ic عددی است که آمپر متر AC نشان می دهد. در این رابطه Ic و Vc مقادیر موثر یا مقادیر ماکزیمم جریان و ولتاژ هستند و اگر جریان بر حسب آمپر A و ولتاژ بر حسب ولت V باشد مقدار Xc بر حسب اهم بدست می آید.
مقاومت ظاهری در برابر یک موج سینوسی از رابطه زیر به دست می آید.
Xc=1/2πfc
[h=2]تست انواع خازن توسط مولتی متر[/h]
تست انواع خازن :
تست خازنهای کمتر از10 نانو فاراد بسادگی توسط مولتی متر انجام نمی شود و فقط با خازن سنج تست می شود در صورتیکه خازن سنج ندارید روشهای زیادی برای تست این نوع خازن می توان به کار برد .
اینجانب برای تست این نوع خازنها پیشنهادی به همکاران می دهم اگر حوصله نمودند تست کنند جالب است .
برای تست این نوع خازن سه دور سیم روپوش دار معمولی را به دور هسته ترانس Hv که در دم دست داریم و تلویزیون در حال دریافت یک برنامه می باشد پیچیده و یک سر سیم را شاسی نموده خازن را به سر بعدی متصل و بایک مقاومت 10 کیلو اهمی شاسی کنید مطابق شکل :
در این حالت تلویزیون را روشن کنید طبیعی است که Hv در سیم پیچ القا ء حدود 25 الی 30 ولت پیک تو پیک خواهد داشت که با مولتیمترها نزدیک 6ولت Ac می شود . حال ولتاژ دو سر خازن را اندازه گیری نمائید اینجانب در آزمایشی که انجام دادم خازن 1n حدود 5vac خازن 820pf حدود 4vac ولت را نشان داد می توان مقاومت کمتری را نیز انتخاب و رنج وسیعی از خازنها را تست نمود از این روش می توان برای تست انواع خازنهای پلاستیکی استفاده نمود . و نتایج مختلفی برای انواع خازنها تجربه نمود .
در این تست اگر دوسر خازن ولتاژی نداشته باشد به معنی شورت خازن واگر تقسیم ولتاژی مابین مقاومت و خازن صورت نگیرد به معنی قطع خازن می باشد . لازم به توضیح است که باید مقدار خازن و مقاومت را درست انتخاب نمود .
و حال تست خازنهای بالاتر از 10nf الی 1میکرو فاراد : برای تست این نوع خازن می توان مولتی متر را روی رنج Rx10 قرار داده و می دانیم لحظه وصل ترمینالهای مولتی متر اگر خازن خالی باشد توسط پیل 9v داخل مولتیمتر شارژ شده و در حان شارژ عقربه مولتیمتر اهم مدار را در لحظه عبور جریان نشان می دهد مقدار ماکزیمم حرکت عقربه
را برای همیشه بخاطر بسپارید تقریباً متاسب با ظرفیت خازن عقربه منحرف می شود .
اگر در این روش بعد از شارژ کامل خازن ، اگر خازن نشتی نداشته باشد خازن سالم است و اهم قرائت شده بی نهایت است . و در صورتیکه خازن نشت داشته باشد عقربه مقدار اهمی را نشان می دهد که گویای میزان نشتی خازن است .
ونیز اگر خازن قطع باشد هیچگونه عکس العمل مشاهده نمی شود و عقربه هیچ انحرافی نخواهد داشت .
تست خازنهای 1میکرو فاراد الی 10 میکرو فاراد :
قبل از نتیجه گیری باید به عرض برسانم که چون این خازنها الکترولیتی می باشند بنا براین ممکن است تغییر ظرفیت بدهند لذا این آزمایش فقط قطع ویا شورت خازن را نشان می دهد بنا براین در بعضی مراحل تغییر ظرفیت و وجود نشتی در خازن باید خازن توسط خازن سنج تست شود ولی این دلیل برای یک تعمیر کار و یا یک الکترونیک کار سبب نمی شود که این روش را یاد نگیرد .
برای این تست مولتی متر را در رنج Rx1k قرار داده و سپس شارژ و دشارژ خازن را باتوجه به قطبین باطری داخل مولتی متر( سیم مشکی مثبت و سیم قرمز منفی باطری است ) انجام می دهیم .
تست خازنهای بالاتر از 10 میکرو فاراد :
برای تست این نوع خازن باید مولتی متر را در رنج Rx100 قرار دهیم :
شارژ و دشارژ خازن را ملاحظه نموده توجه به قطبین الزامی است و نشتی در حد جزئی قابل قبول است .
بنا براین بعد از شارژ عقربه اهم زیادی را نشان می دهد . اگر خازن موجب حرکت عقربه نگردد یعنی قطع و در صورتیکه صفر باشد یعنی خازن شورت است و اگر اهم کمی نیز قرائت شود به معنی خراب بودن خازن است .
تست خازنهای کمتر از10 نانو فاراد بسادگی توسط مولتی متر انجام نمی شود و فقط با خازن سنج تست می شود در صورتیکه خازن سنج ندارید روشهای زیادی برای تست این نوع خازن می توان به کار برد .
اینجانب برای تست این نوع خازنها پیشنهادی به همکاران می دهم اگر حوصله نمودند تست کنند جالب است .
برای تست این نوع خازن سه دور سیم روپوش دار معمولی را به دور هسته ترانس Hv که در دم دست داریم و تلویزیون در حال دریافت یک برنامه می باشد پیچیده و یک سر سیم را شاسی نموده خازن را به سر بعدی متصل و بایک مقاومت 10 کیلو اهمی شاسی کنید مطابق شکل :
در این حالت تلویزیون را روشن کنید طبیعی است که Hv در سیم پیچ القا ء حدود 25 الی 30 ولت پیک تو پیک خواهد داشت که با مولتیمترها نزدیک 6ولت Ac می شود . حال ولتاژ دو سر خازن را اندازه گیری نمائید اینجانب در آزمایشی که انجام دادم خازن 1n حدود 5vac خازن 820pf حدود 4vac ولت را نشان داد می توان مقاومت کمتری را نیز انتخاب و رنج وسیعی از خازنها را تست نمود از این روش می توان برای تست انواع خازنهای پلاستیکی استفاده نمود . و نتایج مختلفی برای انواع خازنها تجربه نمود .
در این تست اگر دوسر خازن ولتاژی نداشته باشد به معنی شورت خازن واگر تقسیم ولتاژی مابین مقاومت و خازن صورت نگیرد به معنی قطع خازن می باشد . لازم به توضیح است که باید مقدار خازن و مقاومت را درست انتخاب نمود .
و حال تست خازنهای بالاتر از 10nf الی 1میکرو فاراد : برای تست این نوع خازن می توان مولتی متر را روی رنج Rx10 قرار داده و می دانیم لحظه وصل ترمینالهای مولتی متر اگر خازن خالی باشد توسط پیل 9v داخل مولتیمتر شارژ شده و در حان شارژ عقربه مولتیمتر اهم مدار را در لحظه عبور جریان نشان می دهد مقدار ماکزیمم حرکت عقربه
را برای همیشه بخاطر بسپارید تقریباً متاسب با ظرفیت خازن عقربه منحرف می شود .
اگر در این روش بعد از شارژ کامل خازن ، اگر خازن نشتی نداشته باشد خازن سالم است و اهم قرائت شده بی نهایت است . و در صورتیکه خازن نشت داشته باشد عقربه مقدار اهمی را نشان می دهد که گویای میزان نشتی خازن است .
ونیز اگر خازن قطع باشد هیچگونه عکس العمل مشاهده نمی شود و عقربه هیچ انحرافی نخواهد داشت .
تست خازنهای 1میکرو فاراد الی 10 میکرو فاراد :
قبل از نتیجه گیری باید به عرض برسانم که چون این خازنها الکترولیتی می باشند بنا براین ممکن است تغییر ظرفیت بدهند لذا این آزمایش فقط قطع ویا شورت خازن را نشان می دهد بنا براین در بعضی مراحل تغییر ظرفیت و وجود نشتی در خازن باید خازن توسط خازن سنج تست شود ولی این دلیل برای یک تعمیر کار و یا یک الکترونیک کار سبب نمی شود که این روش را یاد نگیرد .
برای این تست مولتی متر را در رنج Rx1k قرار داده و سپس شارژ و دشارژ خازن را باتوجه به قطبین باطری داخل مولتی متر( سیم مشکی مثبت و سیم قرمز منفی باطری است ) انجام می دهیم .
تست خازنهای بالاتر از 10 میکرو فاراد :
برای تست این نوع خازن باید مولتی متر را در رنج Rx100 قرار دهیم :
شارژ و دشارژ خازن را ملاحظه نموده توجه به قطبین الزامی است و نشتی در حد جزئی قابل قبول است .
بنا براین بعد از شارژ عقربه اهم زیادی را نشان می دهد . اگر خازن موجب حرکت عقربه نگردد یعنی قطع و در صورتیکه صفر باشد یعنی خازن شورت است و اگر اهم کمی نیز قرائت شود به معنی خراب بودن خازن است .
آخرین ویرایش: